Word een stressor-detective

Het is belangrijk om stil te staan bij de vaste gewoontes die zich in de kleuterschool hebben ontwikkeld. Zijn er gewoontes die eerder als een stressor door kinderen worden ervaren? Kan je deze afschaffen of anders inrichten?

Voorbeeld

Het is belangrijk om jezelf af te vragen of de plotse en luide schoolbel geen auditieve stressor is voor (jonge) kinderen. Maar ook de groepsprocessen op de speelplaats, worden ze door kinderen als sociale stressor ervaren en dien je kinderen die er niet klaar voor zijn andere opties aan te bieden? Er zijn geen pasklare antwoorden, maar het is belangrijk om er als schoolteam oog voor te hebben en met de stressoren-bril de rituelen van de school te overlopen.

Rituelen onder de loep

Een vaste structuur in het dagverloop geeft kinderen houvast. Ze weten wat te verwachten. Maar het is belangrijk om na te gaan of deze rituelen wel altijd optimaal worden georganiseerd. Zijn de kinderen toe aan een lange tijd wachten op een bankje op de gang tot iedereen klaar is om naar buiten te gaan, start het onthaal niet te bruusk en moeten we niet meer tijd nemen om toe te komen, ...?

Ik observeerde het ochtendritueel en introduceerde een andere aanpak in de stageklas. Met onmiddellijk resultaat!

- oud-student Sofie Meeus -

Voorbeeld

Rituelen in Sofie's stageklas
Situatieschets
Kleuters van 5 jaar komen elke ochtend in de kring zitten om te luisteren naar ellenlange ochtendgesprekken, de kalender, een verjaardag vieren, het heen-en-weerschriftje, ... Kortom, de kleuters zitten lang stil aan het begin van de schooldag en krijgen af en toe een opmerking van de juf omdat ze niet stil genoeg zijn. En dat terwijl de klas ondertussen vol met nieuwe materialen rond het thema dinosaurussen ligt.
 
"Kleuters zitten natuurlijk op hete kolen en kunnen niet wachten om te gaan spelen of te ontsnappen uit een geforceerde 'gezellige' situatie."


"Na een bespreking met de juf wordt het ochtendritueel aangepakt op basis van het boek 'Relaxed voor de klas' van Stefaan Vanparys."

Interventie
Voor de kleuters de klas binnenstappen, legt de juf aan de deur uit dat ze niet in de kring moeten gaan zitten, maar vrij mogen spelen. Er worden wel enkele voorwaarden aan het spel gekoppeld:
  • De kinderen bepalen eerst samen met de juf of ze veel of weinig energie hebben.
  • Het spel dat ze spelen, wordt afgestemd op hun energielevel.
  • De activiteit dient zelfstandig uitgevoerd te worden omdat de juf nu even niet kan helpen.
  • Als de timer na 10 minuten rinkelt, laten alle kinderen alles liggen en gaan ze rustig in de kring zitten. 

 

De juf begrijpt het opzet en legt het nieuwe ochtendritueel duidelijk aan de kinderen uit. Ze vraagt hen of ze rustig wakker willen worden of al veel energie hebben. Ter illustratie danst de juf in het rond. Terwijl de kinderen een keuze maken, let de juf erop dat kleuters individueel kiezen en zich niet laten beïnvloeden door een vriendje.



Reflectie
Het resultaat is verbluffend. Doordat de juf haar handen vrij heeft, kan ze spontaan observeren. Ook de kinderen die aanvankelijk wat flauw reageren of nood hebben aan een échte babbel (en geen geforceerde gespreksronde) kunnen bij de juf komen zitten om te vertellen. De juf heeft zelfs tijd en ruimte om een meisje dat zich niet zo goed voelt in stilte te knuffelen.

Zo pakken andere leraren het aan.

Met yoga of zen-momentjes in de klas worden de kinderen rustig. Soms doen we yoga-oefeningen op rustige muziek. Andere keren vertel ik een verhaaltje en masseren de kinderen elkaar op het ritme van het verhaal. Dan vertel ik uit het boek van de Gruffalo: ‘De muis komt eraan' (zachtjes tikken op elkaars rug). ‘Gruffalo komt eraan' (harder tikken) ... Geïnspireerd door de bewegingsmethode van Sherborne. Zeker op momenten dat ze heel druk zijn of voor we aan een kringmoment beginnen, brengt dat rust.

- leraar derde kleuterklas -

Soms zeg ik tegen de kinderen. Je mag tegen mij zeggen: "juf, ik heb het heel moeilijk, mag ik niet even in de gang op het bankje gaan zitten of mag ik naar juf Leen gaan?”.

- zorgcoördinator basisonderwijs -