Begin bij jezelf

Als je ontspannen in de klas staat, is de kans groot dat je leerlingen ook kalm, alert en gefocust zijn. Door de werking van de spiegelneuronen heb je een grote invloed op het gedrag en de emoties van de kinderen in je klas. Je eigen kalmte, maar ook je eigen stress, werken besmettelijk! Het is dus belangrijk dat je jezelf leert reguleren en probeert in de groene zone te raken van de prikkelmeter. Als je optimaal geprikkeld bent, kan je beter in relatie treden met je kinderen. Shanker verklaart dat in zijn theorie over het interbrein en co-regulatie. 

Door zelf heel nerveus voor de klas te staan, maakte ik de kinderen nog onrustiger. Daarom was het heel moeilijk om leiding te geven en connectie te voelen met hen.

- oud-student hogeschool UCLL -

Zet in op verbinding via het interbrein

Het interbrein is geen fysisch brein, maar een communicatiekanaal tussen het brein van het kind en het brein van de leerkracht. Het is te vergelijken met een draadloze verbinding. Deze wifiverbinding komt tot stand door oogcontact, nabijheid en vooral door gedeelde emotie. Hoe meer de leerkracht zelf in de zone van optimale prikkeling zit, hoe beter hij signalen kan oppikken van kinderen en hierop kan inspelen. Ook de leerkracht staat het meest open voor leren en voor prikkels uit zijn omgeving wanneer hij optimaal geprikkeld is (dus wanneer hij niet overprikkeld of onderprikkeld is). Een leerkracht in deze zone, is optimaal ‘verbindingsklaar’. En juist in die verbinding kan je heel veel betekenen voor kinderen. Je kan je leerlingen dan ook beter ondersteunen in hun eigen stressregulatie. 


Help kinderen reguleren via co-regulatie

Door in verbinding te gaan met je leerlingen, kan je hen jouw eigen kalmte lenen. Kinderen gaan zichzelf makkelijker reguleren in de nabijheid van een kalme en alerte leerkracht. Help de kinderen mee op de stoppedaal drukken door zelf rustig te ademen en een kalme stem te gebruiken. Maar ook door samen naar rustige muziek te luisteren of in een boekje te kijken. Als het kind onderprikkeld is, kan het nodig zijn om de motor van het kind terug aan te zwengelen. Je kan hen helpen activeren door meer beweging toe te laten dan gebruikelijk (lopen, dansen, springen) en door je aanbod af te stemmen op de noden van kind.


Lees verder >

Wat kan jou helpen?

Doorheen de dag fluctueren we naar boven en beneden op de prikkelmeter. Het is belangrijk dat je jezelf leert inschatten. Hoe kom je op school toe? Hoe voel je je net voor en net na de speeltijd? Waar heb je nood aan tijdens de middagpauze? Om dit bewustzijn te vergroten en de arousaltoestanden van leerkrachten zichtbaar te maken, ging Miek Meus van de bachelor Kleuteronderwijs (campus Diest) aan de slag met een prikkelmeter in de leraarskamer. 

Op deze manier kunnen leerkrachten van elkaar zien wie er veel of weinig stress ervaart. Zo groeit de empathie voor elkaar en is er meer zelfreflectie.

Zo pakken andere leraren het aan.

Op drukke dagen las ik vooral op niveau van de kleuters rustmomenten in, maar dat zou ik ook nog meer op eigen niveau moeten doen. Een wandeling tijdens de middag, voldoende eten, ... en terugblikken op mijn eigen stressniveau en stressoren.

- leraar tweede kleuterklas -

Ik was me ervan bewust geworden dat ik veel zeurde en zaagde in de lerarenkamer. Door het delen van onze frustraties versterkten we elkaar. Daar moest ik tussenuit! Nu ga ik met collega's wandelen en vullen we onze pauzes nuttig in.

- leraar tweede kleuterklas -

Het is een zoektocht naar strategieën die rust brengen. Soms heb ik nood aan iets actief, maar soms helpt meditatie en gewoon even zitten ook voor mij. Ik moet het wel bewust plannen, want anders loop ik mezelf voorbij. Zeker als startende leraar is dat nog geen automatisme. 

- turnleraar kleuteronderwijs -

Toen het niet meer alleen lukte met een zorgkind in de klas, heb ik de stap naar de directie gezet. Met de extra hulp en steun, besef ik nu dat er een heel team achter mij staat. Ze nemen wel eens de klas of het zorgkind over, zodat ik focus kan houden. Moeilijke situaties worden een gedeelde verantwoordelijkheid.

- leraar tweede kleuterklas -

Wat kan je doen aan je stress?

Het is een eerste stap om te beseffen dat je overprikkeld de klas bent binnengekomen omdat je een zware ochtendspits had... en je na de middagpauze onderprikkeld en wat slaperig bent. Wat kan je hieraan doen? Hoe kan je jezelf reguleren om erna beter te co-reguleren met je leerlingen?

Stressoren

Om aan stressregulatie te kunnen doen, moet je zicht krijgen op welke stressoren jou parten spelen en nagaan of je deze kan beïnvloeden. 

Kalmeren vs. activeren

Daarnaast is het bij stressregulatie cruciaal om te ontdekken wat jou kalmeert (down-reguleren) of activeert. Naar prikkelmeter >

EHBS-poster gebruiken

In de EHBS-poster heeft Miek Meus een selectie van de beste tips opgenomen die helpen om te kalmeren of activeren. Wat is voor jou een goede manier om aan stressregulatie te doen? Duid en vul aan op de poster. Hang de poster op in de leraarskamer en deel ervaringen met je collega's. Download poster >

Laat je helpen

Lukt het niet om op je eentje de stress te reduceren bij jezelf of de klas? Twijfel je of je goed bezig bent? Neem contact met ons op en laat je helpen in een navorming, een-op-eensessie, via mail, ...

Ik ontdekte mijn stressoren en leerde stap voor stap mijn eigen stressniveau te situeren en te stabiliseren. Ik ervaar nog geregeld stress, maar op een gezondere manier doordat ik nu weet wat ik precies kan doen om mijn stress te reduceren.

- oud-student Bachelor Lager Onderwijs Sylke Struys -