Stressoren

De domeinen en stressoren

Het biologische domein

Mogelijke stressoren zijn: onvoldoende slaap, onvoldoende beweging, onvoldoende of ongezonde voeding, sterke geluiden of een teveel aan geluiden, sterke geuren of een teveel aan geuren, rommel, ongeordende of te veel visuele informatie, te weinig verluchting, te veel of te weinig licht, onaangename aanrakingen (bijv. harde stoelen), extreme hitte en koude, motorische problemen en sensorische problemen (slecht zicht, …). Het is belangrijk om de nodige energie te halen uit het biologische domein. Slaap, voedings- en eetgewoonten, beweging en training, lichaamsbewustzijn en je gezondheid in het algemeen spelen hierin een belangrijke rol. We worden heel kwetsbaar als deze uitgeput zijn. Het is dus belangrijk om de fundamentele bronnen van energie en herstel tijdig te controleren. Als deze laag zijn, is dit een biologische stressor. Als je een kind/jezelf wil leren zelfreguleren, zijn de biologische kenmerken het begin. (Shanker, 2016)

Het emotionele domein

Mogelijke stressoren zijn krachtige emoties, negatieve emoties kosten veel energie, positieve emoties kunnen evengoed overweldigend zijn, nieuwe of verwarrende emoties. Emoties beleven we de hele dag door in ons leven, we moeten ze leren begrijpen en beheersen. Vooral bij kinderen is het belangrijk dat we hen leren hoe ze met hun emoties moeten omgaan. Ze moeten weten wat ze moeten doen als emoties hen overweldigen en de taal ontwikkelen om hun emoties duidelijk te maken met woorden. Hier leggen we ook even de link terug naar het biologische domein, want emoties zijn zo sterk dat ze bijvoorbeeld fysieke pijn kunnen beïnvloeden. De stressoren in dit domein zijn dus krachtige, verwarrende of nieuwe emoties en emotionele complicaties. Deze emoties kosten ons veel energie zowel de positieve als de negatieve. De positieve geven ons meestal energie, maar deze kunnen ook overweldigend zijn. Als volwassene is het belangrijk en moeten we erop letten dat wanneer kinderen hun emoties hoog oplopen, we het kind erop wijzen en helpen een manier te zoeken om terug kalm te worden. Voor kinderen is het dus ook belangrijk om te weten wat kalm zijn is vooraleer ze tot deze fase kunnen komen. (Shanker, 2016)

Het cognitieve domein

Mogelijke stressoren zijn visuele, auditieve, … prikkels die het kind niet kan begrijpen omdat de informatie wordt te snel of te traag gegeven, de inhoud is te abstract of te concreet, teveel informatie, langere concentratie nodig dan kind aankan. Hieronder verstaan we verschillende mentale processen zoals nadenken, leren, geheugen, aandacht, informatie verwerken, redeneren, probleemoplossend denken en zelfbewustzijn. Als je deze mentale processen goed wil doen, moet je aandachtig zijn. Stressregulatie in dit domein houdt in dat jijzelf of je kind afleidingen kan negeren, aandacht kan vasthouden en stappen kan plannen en uitvoeren om iets te kunnen bereiken. Belangrijk om te weten is dat een kind dat moeite heeft met het cognitieve, vaak in het biologische en emotionele domein ook overbelast is. Bijvoorbeeld op tijd gaan slapen geeft meer aandacht om morgen verder te studeren. (Shanker, 2016)

Het sociale domein

Mogelijke stressoren zijn verwarrende of veeleisende sociale situaties, interpersoonlijke conflicten, slachtoffer of getuige zijn van pesten of agressie, onrealistische verwachtingen van anderen, niet gezien worden door anderen, genegeerd worden. Hier verstaan we onder dat we ons gedrag en onze gedachtes aanpassen aan sociale situaties. Dit domein omvat sociale intelligentie, relationele vaardigheden en het ontwikkelen/gebruiken van sociaal acceptabel gedrag. Iemand die een optimale stressregulatie in dit domein heeft, kan sociale signalen oppakken, inclusief niet-verbale signalen zoals gezichtsuitdrukking en klemtoon, de signalen begrijpen en daarop correct reageren; beurt nemen in een gesprek; stiltes in een gesprek doorbreken en begrijpen welke invloed emoties hebben op het gedrag van mensen. Maar er zijn ook sociale stressoren. Denk alleen maar al aan verwachtingen, meningen of zorgen van de ouders die een invloed uitoefenen op het kind. Dit is heel stressvol voor een kind. (Stuart Shanker, 2016)

Het prosociale domein

Het moeten omgaan met krachtige emoties (waaronder stress) van anderen zoals de behoeften van anderen boven die van jou plaatsen, spanning tussen persoonlijke waarden en die van leeftijdsgenootjes, schuldgevoel. Dit domein gaat over bepaalde eigenschappen zoals empathie, onbaatzuchtigheid, waarden en normen, groepsbetrokkenheid en gedrag, sociale verantwoordelijkheid en de behoefte van anderen boven die van jezelf te plaatsen. Deze eigenschappen gebruik je vlot als je een optimale stressregulatie hebt in dit gebied. De stress in dit gebied betreft niet alleen de stress die het eigen zenuwstelsel raakt maar ook de stress van de groep of de mensen in je omgeving. (Stuart Shanker, 2016)
Share by: